Page 172 - มฤดกกรุงเก่า | The Old Capital’s Heritage
P. 172
ผ้าพิมพ์ลายอย่างโบราณ
“ผ้าลายอย่าง”
�
ในสมัยอยุธยาและรัตนโกสินทร์ตอนต้น “ผ้าลายอย่าง” (กร่อนมาจากคาว่า ผ้าลายอย่างไทย ดังท่ใช้เป็นผ้าห่อคัมภีร์ท่วัด
ี
ี
ย่านอ่างทอง) เป็นผ้าฝ้ายพิมพ์ลาย ช่างชาวสยามเป็นผู้ออกแบบลวดลายแล้วส่งไปพิมพ์ท่ประเทศอินเดีย ถือกันว่าเป็นผ้าชั้นสูง
ี
ึ
ี
�
้
เป็นของพระราชทานอย่างหน่ง การพระราชทานผ้าและของมีค่า เช่น เสล่ยง ขันนา พานรอง ให้แก่ข้าราชการผู้มีความดี
ความชอบเมื่อครั้งยังไม่มีเงินเดือนประจ�า เป็นธรรมเนียมปฏิบัติของสังคมไทย
ความนิยมผ้าพิมพ์ลายจากอินเดียลดน้อยลงหลังการเปิดประเทศตามสนธิสัญญาเบาว์ริง (พ.ศ.๒๓๙๘) “ผ้าลายอย่าง” จึงพลอย
หมดไปด้วย
่
�
ปัจจุบน “ผ้าลายอย่าง” แบบอยุธยาได้รับการฟื้นฟูขนอีกคารบหนึง นายวัชรพงศ์ ระดมสทธิพัฒน์ ผู้มีบทบาทสาคัญในการ
�
ิ
้
ึ
ั
อนุรักษ์ศิลปวัฒนธรรมกรุงเก่า อธิบายว่า “ผ้าลายอย่าง” สมัยใหม่เป็นผ้าพิมพ์ลายอย่างโบราณ ตามแบบท่นิยมสวมใส่กันในสมัย
ี
กรุงศรีอยุธยาเป็นราชธานี
ี
ี
กระบวนการผลิตประกอบด้วยการศึกษาและคัดลอกลายท่พบในผืนผ้าโบราณหรือลายท่พบในจิตรกรรมฝาผนังตามวัดวาอาราม
ในจังหวัดพระนครศรีอยุธยา แล้วแยกส่วนแม่ลาย ลงสี ก่อนนาแบบไปแกะพิมพ์ไม้ น�ามาพิมพ์ลงบนผ้าให้เต็มผืนตามแบบ
�
ขั้นตอนการประกอบลายและพิมพ์ถ้าต้องการอนุรักษ์วิธีเดิมก็ใช้มือท�าทั้งหมด อย่างไรก็ตาม ความก้าวหน้าของเทคโนโลยีการ
พิมพ์สมัยใหม่เอื้อให้สามารถใช้คอมพิวเตอร์ประกอบลายและใช้เครื่องพิมพ์ ได้งานคุณภาพดีและสะดวกรวดเร็วขึ้นกว่าเดิม
170
