Page 9 - มฤดกกรุงเก่า | The Old Capital’s Heritage
P. 9
บทน�า
“การสร้างศิลปและนิยมชมชอบศิลปจะเป็นคุณประโยชน์ใช้งานใช้การอะไรให้แก่คนได้บ้าง ถ้าว่าถึง
ี
�
ี
ประเทศไทย ก็จะตอบคาถามเหล่านี้โดยยกตัวอย่างมาช้ให้เห็นได้เป็นจ�านวนพันๆ คือ ท่วัดวาอาราม ท่พระพุทธรูป
ี
ที่ภาพจิตรกรรม และศิลปกรรมอย่างอื่นๆ ซึ่งบรรพบุรุษของไทยได้มอบไว้ให้เป็นมรดกแก่ชาตินับเป็นเวลามาตั้ง
พันปีแล้ว ศิลปในสมัยอดีตย่อมสาแดงให้เห็นเป็นพยานอยู่ในพระศาสนา ในวัฒนธรรม และในความเป็นบัณฑิต
�
ของชนชาติไทย”
ศาสตราจารย์ศิลป์ พีระศรี
(แปลโดยพระยาอนุมานราชธน)
พรุ่งนี้ก็ช้าเสียแล้ว และ ศิลปเก่าอันเป็นมรดกที่ไทยได้รับจากบรรพบุรุษ
ตีพิมพ์ พ.ศ. ๒๕๐๐
นับแต่องค์ปฐมกษัตริย์ คือ สมเด็จพระรามาธิบดีที่ ๑ หรือพระเจ้าอู่ทอง ทรงสถาปนากรุงศรีอยุธยาเป็น
ั
ื
ิ
ราชธานีเม่อพุทธศักราช ๑๘๙๓ แล้ว กรุงศรีอยุธยาก็มีพระมหากษัตริย์ปกครองสืบมาท้งส้นอีก ๓๓ พระองค์
ก่อนจะสิ้นสุดความเป็นราชธานีลงเมื่อพุทธศักราช ๒๓๑๐
ั
ตลอดระยะเวลา ๔๑๗ ปี กรุงศรีอยุธยาได้ส่งสมความเจริญรุ่งเรืองท้งด้านเศรษฐกิจและศิลปวัฒนธรรม
ั
ื
มีเกียรติภูมิเป็นท่รับรู้อย่างกว้างขวางในบรรดานานาประเทศท่มีสัมพันธภาพต่อกัน แม้เม่อไม่เป็นราชธานีแล้ว
ี
ี
พระนครศรีอยุธยาก็ยังคงเป็นหัวเมืองสาคัญของกรุงเทพฯ ด้วยเป็นศูนย์เช่อมโยงการคมนาคมต่อเนื่องสู่ภาคเหนือ
�
ื
็
ิ
็
ั
ื
ั
่
่
และภาคตะวนออกเฉียงเหนือของประเทศ เปนถนพ�านกของประชาชาวสยามสบมาไมขาดสาย และยงคงความเปน
ั
ี
ชุมชนขนาดใหญ่ท่รักษาความทรงจ�าของ “เมืองกรุงเก่า” ท่เป็นต้นแบบของเมืองหลวงใหม่ไว้ให้แก่ประชาชนชาวไทย
ี
ี
ในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลท่ ๕ (ครองราชย์ พ.ศ. ๒๔๑๑ - ๒๔๕๓)
ี
เม่อทรงสถาปนาพระราชวังบางปะอินข้นเพื่อเป็นท่ประทับแปรพระราชฐานนอกพระนคร จังหวัดพระนครศรีอยุธยา
ึ
ื
ึ
ก็ได้รับการยกฐานะข้นเป็นมณฑลเทศาภิบาล เรียกว่า ‘มณฑลกรุงเก่า’ เมื่อ พ.ศ. ๒๔๓๘ เวลานับสิบปีหลังจากน้น
ั
�
ิ
ประวัติศาสตร์ศิลปะ-โบราณคดีของกรุงเก่าก็ได้รับการเร่มบันทึกศึกษาอย่างจริงจังโดยบุคคลสาคัญคนหนึ่ง
ึ
ซ่งภายหลังได้รับพระราชทานสัญญาบัตรเป็นพระยาโบราณราชธานินทร์ สยามินทรภักดี พิริยะพาหะ (พร เดชะคุปต์)
สมุหเทศาภิบาล
ี
ื
ี
ปัจจุบัน พระนครศรีอยุธยามีช่อเสยงในฐานะนครประวติศาสตร์ เป็นแหล่งมรดกโลกท่พรั่งพร้อมด้วยโบราณ
ั
สถาน โบราณวัตถุ ศิลปวัตถุต่างๆ ที่เป็นมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม (intangible cultural heritage) จ�านวน
มาก มรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมซึ่งประกอบด้วย สถาปัตยกรรม ประติมากรรม จิตรกรรม ศิลปวัตถุอันล�้าเลิศ
ถึงข้นท่เรียกว่าเป็นศิลปะช้นเย่ยม (classic) รวมถึงงานหัตถศิลป์ของช่างฝีมือท้องถ่นอันประณีต งดงาม และภาพถ่าย
ี
ั
ี
ั
ิ
อันทรงคุณค่า ที่พบเห็นได้ทั้งในพิพิธภัณฑสถาน วัดวาอาราม และเรือนร้านบ้านราษฎร เหล่านี้ ล้วน “ส�าแดงให้
เห็นเป็นพยาน” ถึง “ความเป็นบัณฑิตของชนชาติไทย” ท่จังหวดพระนครศรีอยุธยาควรอวดต่อโลกด้วยความ
ี
ั
ภาคภูมิใจโดยแท้จริง
7
